در امتداد تلاشهای مستمر برای صیانت از میراث معماری اسلامی ایرانی حرم مطهر رضوی، سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی بار دیگر گام مهمی در مسیر احیای هویت تاریخی حرم مطهر امام رضا(ع) برداشته است.
عملیات مرمت و احیای سطوح طلایی گلدسته نادری (گلدسته جنوبی صحن انقلاب اسلامی) و مأذنه آن به همت سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی آغاز شده است. این اقدام، پاسداشت زیباییهای بصری حرم مطهر رضوی و تلاشی است برای حفظ اصالت معماری و معنویت نهفته در ساختارهای تاریخی آن، ساختارهایی که قرنهاست در دل زائران، خاطرهای از نور و نجوا را زنده نگه داشتهاند.
طلای نادری، درخشانتر از همیشه
عملیات مرمت و احیای سطوح طلایی گلدسته نادری (گلدسته جنوبی صحن انقلاب اسلامی) با هدف بازگرداندن شکوه نخستین این اثر تاریخی آغاز شده است.
در این عملیات یک ماهه، سطح طلایی ساقه گلدسته تاریخی نادری با دقت پرداخت و تنظیف میشود تا درخشندگی آن، همانند روز نخست، چشم زائران را در بدو ورود به صحن انقلاب خیره کند. گلدسته نادری که در ضلع جنوبی صحن انقلاب اسلامی حرم مطهر امام رضا(ع) قرار دارد، یکی از شاخصترین نمادهای معماری مذهبی در ایران بهشمار میرود.
این گلدسته تاریخی در دوره نادرشاه افشار و به نذر او برای پیروزی در نبرد هرات ساخته شد. نذری که رنگ طلا به خود گرفت و با گذر زمان به نمادی از پیوند قدرت، ایمان و هنر بدل شد. ساختار این گلدسته با تنگطلا مزین شده و از همان ابتدا، جلوهای باشکوه به صحن انقلاب بخشیده است. ارتفاع متناسب، تناسب هندسی ساقه و سر گلدسته و تزئینات کنگرهای شکل آن، همگی نشان از دقت و ظرافت معماران دوره افشاریه دارد. این گلدسته جایگاه مؤذن و طنین اذان است و در حافظه بصری زائران، بهعنوان نخستین نشانه طلایی حرم مطهر رضوی نقش بسته است. نشانهای که در هر طلوع با بازتاب نور خورشید، دوباره متولد میشود و پیام حضور و ارادت را به آسمان میفرستد.
همچنین در بخش مأذنه، زیرکار چوبی که به مرور زمان دچار فرسودگی شده بود، احیا خواهد شد و چوبهای پوسیده جای خود را به قطعات سالم میدهند و قطعات مطلای پیشانی طلایی کنگرهای شکل گلدسته، با ظرافت باز میشود تا در کارگاههای تخصصی، پرداخت و تنظیف شود. سپس، این قطعات براق و مرمتشده دوباره بر فراز گلدسته جای میگیرند.
صحن انقلاب، قلب تپنده حرم مطهر و ضرورت صیانت از آن
صحن انقلاب اسلامی یکی از پرترددترین و نمادینترین صحنهای حرم مطهر امام رضا(ع) است. این صحن با گنبد طلایی و گلدستههای باشکوهش، نخستین تصویری است که زائران در بدو ورود به حرم مطهر با آن مواجه میشوند. گلدسته نادری در ضلع جنوبی این صحن، از نظر معماری و از منظر تاریخی جایگاه ویژهای دارد؛ گلدستهای که صدای اذان از فراز آن، قرنهاست بر آسمان مشهد طنینانداز میشود. سقف و بام مأذنه گلدسته نادری نیز در این عملیات مورد اصلاح قرار گرفته و با پوششی از سیمان عایق ضدآب محافظت میشود تا از نفوذ رطوبت و فرسایش در آینده جلوگیری شود. قرنیزهای گلدسته نیز برای هدایت دقیق آب ناشی از نزولات جوی اصلاح خواهند شد.
طلای صحن انقلاب، بازتابی از عشق و ارادت
این اقدامات بخشی از برنامه گسترده آستان قدس رضوی برای صیانت از جلوههای تاریخی و هنری حرم مطهر امام رضا(ع) است. تلاشی تا گلدستههای طلایی صحن انقلاب، همچنان در پرتو آفتاب مشهد، بازتابی از عشق و ارادت باشند. اما این مرمتها، فراتر از بازسازی ظاهری، حامل پیامی از ضرورت حفظ هویت معماری ایرانی اسلامی است که در هر آجر، هر نقش و هر قطعه طلا، روحی از ایمان، هنر و تاریخ نهفته است.
گلدسته نادری همانند دیگر عناصر معماری حرم مطهر رضوی، بخشی از کالبد یک بنای مذهبی و تجلیگاه قرنها ذوق هنری، باور دینی و میراث فرهنگی ملت ایران است. صیانت از این آثار، یعنی پاسداری از حافظه جمعی، از زیباییهایی که نسلها با آن زیستهاند و از نمادهایی که در دل هر زائر، خاطرهای از حضور و آرامش را زنده میکنند. از اینرو هر اقدام، گامی است در مسیر حفظ روح حرم مطهر که در معماریاش، در اذانش و در نگاه مشتاق زائران جاری است.
نظر شما